Chciałabym podzielić się z Tobą czymś, co od lat sprawdza się w mojej pracy z dziećmi – bajkoterapią. Czy zdarzyło Ci się zauważyć, że bajki potrafią w magiczny sposób uspokoić dzieci, pomóc im zrozumieć emocje czy trudne sytuacje? Bajki mogą być czymś znacznie więcej niż tylko rozrywką.
Z tego artykułu dowiesz się m.in jak prowadzić zajęcia z bajkoterapii: jak dobierać bajki do wieku i potrzeb dzieci, jak prowadzić angażujące zajęcia oraz przedstawię Ci wyselekcjonowane przykłady bajek.
📖 Czym jest bajkoterapia? 📖
Bajkoterapia to metoda, która wykorzystuje moc opowieści, by pomóc dzieciom radzić sobie z emocjami, lękami i codziennymi wyzwaniami. Dobrze dobrane bajki stają się dla dzieci lustrem, w którym mogą się przejrzeć, zrozumieć swoje emocje i odnaleźć rozwiązania dla swoich problemów. Kiedy opowiadam dzieciom historie, widzę, jak w ich oczach pojawia się zrozumienie, jak ich napięcie maleje, a emocje, z którymi wcześniej nie potrafili sobie poradzić, stają się bardziej oswojone.
💡 Dlaczego to działa? 💡
Bajki potrafią przemawiać do dzieci na głębszym, emocjonalnym poziomie. Bohaterowie przeżywają podobne przygody, zmagają się z podobnymi trudnościami. Dzięki temu dzieci zaczynają wierzyć, że skoro bohaterom się udało, one też dadzą radę. Bajki uczą, że strachy i trudności można pokonać, że każdy problem ma swoje rozwiązanie – i to w sposób, który jest dla dziecka zrozumiały i przystępny.
❣️ Co bajkoterapia daje dzieciom (i Tobie)? ❣️
❤️ Wsparcie emocjonalne: Bajki pomagają dzieciom zrozumieć i przepracować trudne emocje, takie jak strach, smutek czy złość.
🚀 Rozwój wyobraźni: Dzięki bajkom dzieci rozwijają kreatywność i wyobraźnię, co pomaga im lepiej rozumieć siebie i otaczający je świat.
😊 Bliskość i zrozumienie: Bajki mogą stać się mostem między Tobą a dziećmi, dzięki któremu nawiążecie głębszą więź.
🧠 Nauka w naturalny sposób: Bajki uczą dzieci ważnych wartości, a przy tym angażują i bawią – a to najskuteczniejsza forma nauki.
Jak dobierać bajki terapeutyczne do wieku i potrzeb dzieci?
1. Wiek dziecka
- 2️⃣ – 4️⃣ lata: Wybieraj bajki proste, pełne ciepła i kolorów, które pomagają dzieciom oswoić się z podstawowymi emocjami, jak strach czy smutek. Ważne, by historie kończyły się pozytywnie, dając poczucie bezpieczeństwa.
- 5️⃣ – 7️⃣ lat: Dzieci w tym wieku zaczynają rozumieć bardziej złożone emocje. Warto szukać opowieści o przyjaźni, współpracy i radzeniu sobie z wyzwaniami, które mogą napotkać w przedszkolu lub szkole.
- 8️⃣ – 1️⃣2️⃣ lat: Starsze dzieci potrzebują bajek dotykających trudniejszych tematów, takich jak problemy w szkole, rozstanie rodziców czy brak pewności siebie. Opowieści mogą być dłuższe i bardziej angażujące, by pomóc dziecku zrozumieć i przepracować trudne emocje.
2. Potrzeby emocjonalne dziecka
- 😮😱 Lęki i obawy: Sięgaj po historie, w których bohaterowie odważnie pokonują swoje strachy, np. przed ciemnością czy nowymi sytuacjami. Takie bajki mogą być dla dziecka jak kojący balsam.
- 😡😠Złość i frustracja: Opowieści o bohaterach, którzy uczą się wyrażać złość w pozytywny sposób, mogą być dla dziecka wzorem do naśladowania. Pokaż mu, że każdy czasem się złości, ale są sposoby, by sobie z tym poradzić.
- 😞😰Niska samoocena: Bajki, które mówią o odkrywaniu swoich mocnych stron, mogą pomóc dziecku uwierzyć w siebie. Wspólnie przeżywane historie dodadzą mu odwagi do odkrywania swojego potencjału.
3. Obserwuj i rozmawiaj
Po przeczytaniu bajki zwróć uwagę, jak dzieci reagują. Czy opowieść je poruszyła? Czy zadawały pytania? To dobry znak, że historia trafiła do ich serc. Warto wtedy wspólnie porozmawiać o tym, co dzieci czuły i jak zrozumiały emocje bohaterów.
Przykłady bajek terapeutycznych dla dzieci w wieku 4-9 lat
1. „Bajki terapeutyczne” – Maria Molicka
Cel: Bezpośrednia pomoc w radzeniu sobie z lękiem, nieśmiałością i stresem.
Opis: Maria Molicka jest autorką wielu bajek terapeutycznych, które mają na celu oswajanie dzieci z ich trudnymi emocjami. W jej książkach znajdziemy opowieści o tym, jak radzić sobie z lękiem przed ciemnością, przed nieznanym czy separacją. Jej bajki są idealnym narzędziem dla rodziców i terapeutów, którzy chcą pomóc dzieciom zrozumieć i nazwać swoje emocje.
2. „Odwagi zajączku” – Nicola Kinnear
Cel: Pomoc dzieciom w pokonywaniu lęków i budowaniu pewności siebie.
Opis: „Odwagi, zajączku” to urocza bajka o małym zajączku, który zmaga się z lękiem przed nieznanymi sytuacjami. Historia pokazuje, że odwaga nie oznacza braku strachu, lecz umiejętność działania mimo obaw. Ciepłe ilustracje i prosty język sprawiają, że książka jest idealna dla najmłodszych. Dzięki przygodom zajączka, dzieci uczą się, jak radzić sobie z lękiem i sięgać po wsparcie bliskich. To doskonałe narzędzie dla rodziców i nauczycieli wspierających dzieci w pokonywaniu trudności.
3. „Czy mogę się przytulić?” – Eoin McLaughlin
Cel: Wzmacnianie więzi emocjonalnych i nauka wyrażania uczuć.
Opis: To urocza opowieść o króliku i jeżu, którzy pragną nawiązać przyjaźń. Królik obawia się, że jeżyk jest zbyt kolczasty, by się przytulić. Książka porusza temat empatii i akceptacji różnic, ukazując, jak ważne są przyjaźń i wyrażanie emocji. Ciepłe ilustracje i prosty tekst sprawiają, że historia jest idealna dla najmłodszych, zachęcając do budowania relacji z innym.
4. „Wróżka Prawdomówka” – Matt Haig
Cel: Przezwyciężanie lęku przed wyrażaniem własnych emocji.
Opis: Historia opowiada o wróżce, która pomaga dzieciom zrozumieć, że szczerość wobec siebie i innych jest kluczem do radzenia sobie z niepokojem. Bajka wspiera dzieci w wyrażaniu swoich uczuć i potrzeb, co jest szczególnie ważne dla tych, które są nieśmiałe i boją się mówić o tym, co czują.
5. „Nie musisz być grzeczny, czyli bajki przynoszące ulgę” – Aleksandra Srokowska-Ziółkowska
Cel: Pomoc dzieciom w radzeniu sobie z emocjami, takimi jak lęk, złość i frustracja.
Opis: Książka „Nie musisz być grzeczny” to zbiór tekstów, których motywem przewodnim jest godność osobista małego człowieka. Autorka – dowodzi, że każde dziecko należy traktować jako równorzędnego partnera i z szacunkiem podchodzić do jego osoby. Historię zachęcają dzieci do wyrażania swoich emocji i pokonywania trudności. Dzięki bohaterom, którzy przeżywają różnorodne przygody, dzieci mogą zyskać nowe spojrzenie na swoje lęki i obawy. Opowieści są pełne empatii i zrozumienia, co sprawia, że są doskonałym narzędziem dla rodziców i terapeutów pracujących z dziećmi, pomagając im w budowaniu zdrowych strategii radzenia sobie z emocjami.
6. Jesteś Ważny, Pinku! Książka o poczuciu własnej wartości dla dzieci i dla rodziców trochę też” –Urszula Młodnicka, Agnieszka Waligóra.
Cel: Rozwinięcie poczucia własnej wartości, wzmocnienie pewności siebie.
Opis: Obecnie większość dzieci ma zaniżone poczucie własnej wartości, dlatego ta książka jest niezwykle ważna i potrzebna. Pink uczy dzieci jak wzmacniać poczucie własnej wartości, jak polubić samego siebie, ale też jak radzić sobie z krytyką.
7. “Uczuciometr inspektora Krokodyla” – Susanna Isern
Cel: Rozwinięcie inteligencji emocjonalnej.
Opis: Książka jest świetną pozycją czytelniczą oraz wartościowym narzędziem do rozwijania inteligencji emocjonalnej u dzieci. Z lektury dowiadujemy się czym są emocje, poznajemy 10 Emoludków, przypisanych poszczególnym emocjom. Każdy Emoludek opowiada nam o swoim uczuciu, m.in. jak zmienia się twarz, jak reaguje, a Krokodyl analizuje je, wyciąga wnioski, ale też pokazuje rozwiązanie. Dla dzieci największą atrakcją jest uczuciometr zamieszczony na końcu, z którego z chęcią korzystają i sprawdzają, jak bardzo odczuwają poszczególne uczucia.
Cel: Rozwinięcie poczucia własnej wartości, wzmocnienie pewności siebie.
Opis: W tej bajce Hania bierze udział w konkursie piosenki! Ale to nie wszystko, pozna też techniki relaksacji, które pomogą jej w występie.Jakie emocje odczuje Hania? Czy poradzi sobie ze strachem przed publicznym wystąpieniem? Czy wsparcie bliskich okaże największą wartością? Dzięki tej bajce dzieci uczą się przezwyciężyć swój strach.
Każda z tych bajek jest pełna ciepła i empatii, co sprawia, że doskonale nadają się do pracy z dziećmi przeżywającymi trudne emocje. Autorzy z dużą wrażliwością podejmują tematy związane z lękiem, nieśmiałością i innymi emocjami, co czyni te książki wartościowym narzędziem w terapii i wspieraniu rozwoju emocjonalnego dzieci.
Jak włączać bajkoterapię w codzienne zajęcia z dziećmi?
To już ostatni mail z cyklu o bajkoterapii, a w nim – same konkretne porady, jak sprawić, by bajki stały się naturalną częścią codziennych zajęć z dziećmi/podopiecznymi. Bo choć możesz mieć najpiękniejszą i najmądrzejszą bajkę w dłoniach, kluczowe jest to, czy uda Ci się zaciekawić nią dzieci/podopiecznych. Jak zrobić, by nie tylko słuchały, ale i przeżywały historię?
Czasem nie wszystko zadziała od razu – i to normalne! Ale dzięki poniższym wskazówkom dowiesz się, jak płynnie wpleść bajkoterapię w codzienne życie: w przedszkolu, szkole czy nawet w domowym zaciszu. Poznaj praktyczne sposoby, by bajki wspierały dzieci w odkrywaniu świata emocji, budowaniu empatii i przełamywaniu codziennych wyzwań.
1. Rytuał codziennej bajki
Stały czas na czytanie bajki – na przykład po porannym powitaniu lub przed drzemką – tworzy atmosferę wyciszenia i komfortu. Dzieci, które każdego dnia mają możliwość wysłuchania historii, czują się bezpieczniej, a bajki pomagają im odnaleźć się w codziennych wyzwaniach.
2. Bajki dostosowane do bieżących potrzeb
Dobór bajek zgodnych z aktualnymi potrzebami dzieci jest kluczowy. Na przykład bajki o przyjaźni mogą być wsparciem przy integracji grupy, a historie o odwadze pomogą dzieciom przełamywać własne obawy. Takie podejście sprawia, że bajka staje się dla dzieci drogowskazem.
3. Rozmowa o emocjach bohaterów
Po przeczytaniu bajki warto zadać dzieciom pytania, np. Co czuł bohater? Jak Ty byś się zachował? To pozwala dzieciom uczyć się rozpoznawać emocje, wyrażać własne uczucia i spojrzeć na sytuację z perspektywy innych. Takie rozmowy budują także zaufanie i otwartość w grupie.
4. Odgrywanie scenek
Wczucie się w postacie z bajek poprzez odgrywanie scenek pomaga dzieciom lepiej zrozumieć emocje bohaterów. Na przykład po bajce o pokonywaniu strachu dzieci mogą odegrać moment, w którym bohater stawia czoła swoim lękom. Takie scenki dają dzieciom możliwość przećwiczenia różnych zachowań w bezpiecznym środowisku.
5. Kącik bajkowy
Warto stworzyć w sali specjalne miejsce z książkami terapeutycznymi, do którego dzieci mogą sięgać, gdy tego potrzebują. Możliwość wyboru bajki i swobodny dostęp do niej daje im poczucie bezpieczeństwa i pomaga w chwilach, kiedy chcą się wyciszyć lub potrzebują wsparcia.
📖 Czas rozpocząć prawdziwie magiczne czytanie! 📖
Mam nadzieję, że moje wskazówki pomogły Ci dowiedzieć się jak prowadzić zajęcia z bajkoterapii 😊 Dzięki bajkom dzieci uczą się lepiej radzić sobie z emocjami, co daje im cenne narzędzia na każdy dzień – dziś i w przyszłości.
One Response
Fajny artykuł! Ciekawie opisujesz, jak bajki można wykorzystać w pracy z dzieciakami. Mam pytanko, czy znasz jakieś konkretne tytuły bajek, które dobrze działają na lęki dzieci? Przydałoby się też, żeby była apka do takiego łatwego przeszukiwania bajek zamiast tylko strony internetowej. Dzięki za fajne przykłady i wskazówki! Może zajrzyjcie tutaj, jak szukacie bajek: https://bajunie.pl.